Willem Teunis van Zwetselaar en Evert Heimen van Middendorp

In 1944 werkte de Raad Van Verzet (RVV) op de West-Veluwe/Gelderse Vallei met acht koeriersposten. Deze waren vaak gecombineerd met zendposten.

Na een overval op Post 2 op boerderij Nieuw Bakelaar bij Terschuur werd Post 2 verplaatst naar het café/restaurant/pension De Viersprong van Teunis van Zwetselaar in Terschuur (later bekend als het Barnevelds Kip- en Eierenrestaurant) aan de doorgaande weg van Terschuur naar Voorthuizen en Apeldoorn. De RVV had hier al een radiopost en vergaderde er vaak. Dat viel niet op omdat zo’n uitspanning altijd wel mensen over de vloer had. Ook deze post is overvallen.

Citaat (ingekort) uit Ondergronds in de Tweede Wereldoorlog, verhalen uit de Gelderse Vallei, Veluwe en Krimpenerwaard:

‘Op 6 februari 1945 had een Duitser in het café nogal opgewonden verteld over een trein die de dag ervoor door het verzet was beschoten waarop Van Zwetselaar had gevraagd of dit dan erg was. De Duitser reageerde woedend en dreigde de hele zaak in brand te steken, waarop de familie Van Zwetselaar, toen de Duitser was vertrokken, is ondergedoken. De SD spoorde hen de volgende dag op en arresteerde Teunis van Zwetselaar, zijn vrouw Antonia

van Zwetselaar-van de Pol en hun zoon Willem Teunis, evenals de onderwijzer Evert van Middendorp die daar op bezoek was.

De arrestanten werden naar de Willem III-kazerne in Apeldoorn gebracht. Van daar werden zoon Willem Teunis en Evert van Middendorp op 14 februari 1945* overgebracht naar Kamp Amersfoort. Het echtpaar Van Zwetselaar-van de Pol werd overgebracht naar de Kruisberg, een gevangenis in Doetinchem. Op 2 maart 1945 werd Teunis van Zwetselaar samen met 45 andere verzetsmensen uit deze gevangenis naar de Rademakersbroek bij Varsseveld gebracht. Daar werden ze als represaillemaatregel doodgeschoten.

Antonia van Zwetselaar-van de Pol werd in maart 1945 vanuit gevangenis De Kruisberg in Doetinchem op transport gezet naar kamp Westerbork, samen met een grote groep niet-Joodse gearresteerde vrouwen. Begin april 1945 zijn de vrouwen, vlak voor de bevrijding van Kamp Westerbork, naar Groningen afgevoerd, maar daar niet aangekomen: in de buurt van Grijpskerk is de groep bevrijd.

De pas 18-jarige zoon Willem Teunis van Zwetselaar is op 15 maart naar Neuengamme afgevoerd om uiteindelijk bij de bombardementen op de schepen in de Lübecker Bocht op 3 mei 1945 om het leven te komen.

Evert van Middendorp bezweek op 6 april in concentratiekamp Schandelah, een buitenkamp van Neuengamme.’

Bron: José Huurdeman, Ondergronds in de Tweede Wereldoorlog, verhalen uit de Gelderse Vallei, Veluwe en Krimpenerwaard, Historische Kring Leusden 2019.

*In de handgeschreven administratie van Kamp Amersfoort (waar een gevangene de nieuwkomers inschreef) staat de datum van 16 februari 1945 vermeld als inschrijfdatum van Willem Teunis van Zwetselaar en Evert Heimen van Middendorp.