Een “korte” versie van een veel completer verhaal:

Enje Timmer komt na zijn HBS opleiding bij Fokker vliegtuigenfabrieken te werken als bibliothecaris van de wetenschappelijke afdeling. Enje komt uit een gezin waarvan de vader Maarten Timmer bij de douane/belasting werkt, moeder Trijntje Hartog is huisvrouw en hij heeft een zus Leentje. Een rijk gezin die door het hele land heen woont en uiteindelijk in Amsterdam en Landsmeer komt te wonen. Vader is geen lieve vader en speelt behoorlijk de baas in het gezin. Enje heeft wel alle mogelijkheden om zich te ontwikkelijken en hobby’s te beoefenen zoals varen, zeilen, sporten. Op school blinkt hij niet ontzettend uit maar haalt toch zijn diploma’s. Zijn zus noemde hem wat stil, soms zwaar op de hand en dat hij erg slecht tegen onrecht kon.

Enje houdt echter contact met oude schoolmaten en bij Fokker werkt ook Willy Bloemendal, roeicoach en na de oorlog hoogleraar ruimtevaart in Delft.
Tijdens de razzia’s van Amsterdam in 1943 spreekt Enje in het gezin uit dat hij niet langer werkloos het onrecht kan aanzien, zijn zus zegt dan ook dat in deze tijd het contact is gelegd met Willy Bloemendal welke leiding geeft aan illegaal werk. Dit is dan nog vooral hulp verlenen aan onderduikers. Vanaf September 1944 sluit Enje zich aan bij B.S. groep Dirk de Geus, Amsterdam Centrum. Dirk is Frans leraar geweest van de leden die zich de Palladijnen noemen. Enje woont inmiddels op zichzelf in Amsterdam. B.S. Dirk de Geus had o.a. verbinding met de spionagedienst van J.B.F. Houtman (Fred Vermeulen).

Bij B.S. groep Dirk de Geus gingen de illegale werkzaamheden veel verder, gedropte wapen reiniging, wapensmokkel, stellingen van de Duitsers werden uitgetekend, documenten werden vervalst en zus Leentje zei ook dat ze dacht dat Enje geregeld gewapend was. Enje sprak verder nergens over maar uitte op de verjaardag van zus Leentje (28 november 1944) zijn zorgen en dat hij dacht dat hij in de gaten gehouden werden. Later zou blijken dat dit de laatste keer was dat ze haar broer zag. Na de oorlog raakte zij ook ernstig getraumatiseerd.

Enje maakt deel uit van een grote groep oud studenten die zich bezig hielden met illegale werkzaamheden.
De gehele groep wordt 19 december 1944 opgepakt door verraad van een verzetscontact. Deze verzetscontact, ene Hans M. slaat, 16 december, na zeer zware mishandeling (van SD-er Heinemann) door, nadat hij samen met Ary Prins op de fiets word aangehouden. Ze hadden dan ook tekeningen van wapenopstellingen van de Duitsers bij Apeldoorn en Amersfoort bij zich maar ook valse persoonsbewijzen en een Ausweisse. Tevens hadden ze een lijst, van namen en introductieadressen, bij zich waarop de naam Dirk de Geus en Zwanenburgwal 42 in Amsterdam vermeld was.
Bij de mishandeling zijn dan ook diverse adressen gemeld en ook van “het huis” van Amsterdamsch Studenten Corps-dispuut Pallas. In dit huis kwamen sinds september 1944 veel verzetsmensen, vooral die van Dirk de Geus, samen voor vergaderingen en ze brachten hier ook vaak de nachten door. Ook werden hier wapeninstructies gegeven en er zijn dan ook 7 Stenguns, pistolen en een karabijn in het huis te vinden.
19 december 1944 om 06.30 vindt er dan ook een SIPO inval plaats op de Zwanenburgwal 42, met de sleutel die Hans M. heeft afgegeven. Een latere getuige zal verklaren dat Hans M. in de overval wagen zat.
Niet alleen Enje Timmer maar ook Harry Lim (hij vervalste documenten), Maarten Vrolijk en Hein Woutman (welke alle 4 omkomen in Neuengamme) worden opgepakt op de Zwanenburgwal.
En tevens;
Arend Hijner, hij ontsnapt later uit de overvalwagen, maar wordt op het Gravenlandse veer aangeschoten en meegenomen.
Rob Lopes Cardozo, arts van de groep, onderduiker.
Herbert Prins (de broer van Ary, die 16 december fietsend bij Lunteren met de verrader Hans M. gepakt werd)
Otto Vrolijk (de broer van Maarten Vrolijk)
Ernst Woutman (broer van Hein Woutman)
Jan Coenraad Roos
Riekje Hagen, schuilnaam “M.A. Cassa”, later vrijgelaten 17/1/45 en trouwt later met Paroolverzetsman Sandberg.
Coosje Meester (verloofde Otto Prins), vrijgelaten 17/1/45
Anke Meester, schuilnaam “Maria Buitendijk”, zus van Coosje en vriendin van Herbert Prins.
T.M. (Tanja) Saalborn, verloofde Ary Prins.
(de brieven over de groep van Tanja Saalborn "Baretto" aan Willy Bloemendal (eerdere leider uit het verzet) uit het archief heeft Richard Hoogeveen ook aan het NIOD gegeven)
De B.S. leider Dirk de Geus met zijn hoogzwangere vrouw Lucie en haar moeder worden ook gearresteerd op 19 december maar dan al om 5.00 uur op de Coenestraat 19II Amsterdam, BS stafpapieren en wapens worden in beslag genomen.
Ing. J. Verwijs weet te ontsnappen op de Warmoesstraat 155, 20 tot 50 stenguns, handgranaten en munitie worden in beslag genomen.
Allen komen vanaf 19 december vast te zitten in Weteringschans gevangenis in Block B in 3 Stock, de vader van Enje probeert Enje nog vrij te krijgen door omkoping met een gouden sigarettenkoker, dit lukt niet, deze koker staat nu in Yad Vashem.

Op 6 januari vind er een aanslag in Castricum plaats op een Duitse militair, die om het leven komt.

Op zondag 7 januari worden onder leiding van Willy Lages, 10 Todes candidate opgehaald op de HvB Weteringschans om op de aanslagplek bij Limmen te worden gefusilleerd. 2 groepjes van 5 worden onder het oog van hongerwinter voedselzoekende mensen doodgeschoten.

5 leden van Groep “Dirk de Geus” zijn daarbij, Arend Hijner, Ernst Woutman, Ary Prins, Herbert Prins en Dirk de Geus zelf. Zij zijn samen met de andere 5 teruggevonden op 30 mei 1945 in grafkuil K en begraven op Eerebegraafplaats Bloemendaal.

De vrouwen zijn 17 januari 1945 vrijgelaten. Uit verslagen blijkt dat ze zeer belangrijk werk deden en er 1 zelfs ernstig gewond raakte bij een actie en uit het ziekenhuis werd bevrijd door het verzet.

Rob Lopes Cardozo, de in het Pallashuis ondergedoken arts van de groep, blijft in HvB Weteringschans, half joods en moet naar Westerbork, waar het niet van komt en overleeft. In de jaren 50 en 60 was hij radioloog. Kort na de oorlog was volgens Rob het huis op de Zwanenburgwal 42 door anderen bewoond en alles was verloren gegaan en door de SD in beslag genomen.

Jan Coenraad Roos, Enje Timmer, Maarten Vrolijk, Harry Lim, Hein Woutman komen 29 januari 1945 aan in Amersfoort. Enje Timmer heeft daar kampnummer 10508.

Enje Timmer, Maarten Vrolijk, Harry Lim, Hein Woutman gaan op 2 februari 1945 naar zeggen op de laatste trein naar Neuengamme waar ze 4 februari 1945 aankomen. Van Enje weten we dat hij nummer 70587 had uit het dodenboek wat er namelijk nog wel aanwezig is. Hein Woutman had 70616. Van Maarten Vrolijk, Harry Lim is het kampnummer niet bekend en naar alle waarschijnlijkheid verbrand door de SS (bron Alyn Bessmann). Van Maarten Vrolijk weten we dat hij op de dag van de bevrijding, 29 april 1945, door de Engelsen, uiteindelijk nog aan vlektyfus overlijd in Sandbostel, een satelliet kamp van Neuengamme.

18 februari 1945, om 01.00 uur sterft Enje volgens het dodenboek, Enterocolitus Acuta, meestal gaven ze zomaar een reden op. Enje is gecremeerd en uitgestrooid in de moestuin van de SS.

Harry Lim sterft 17 april 1945, Hein Woutman 1 april 1945.

Jan Coenraad Roos moest in Amersfoort blijven, want hij zou toch wel dood gaan. Niets is minder waar, Jan vertrok in 1945 naar Zwitserland met zijn tbc en stichtte daar een nieuw leven, de reden waarom ik hem niet kon vinden. Van Jan Coenraad Roos heb ik veel papieren, verklaringen o.a. over Amersfoort verschrikkingen. Jan overleed in 2015 en daardoor vond ik uiteindelijk zijn zoon, Lucas Roos. Jan Coenraad Roos zijn kleindochter heeft haar opa Jan geïnterviewd wat betreft zijn verzetswerk, een bron van nieuwe feiten. Al deze informatie is naar het NIOD gestuurd.

Jan schreef dat de 5 man van de groep zijn doodgeschoten puur omdat zij aan 1 kant van het cellenblok zaten. Ik vroeg me net af wie waren nu eigenlijk op dat moment de “gelukkige”. Zij zijn “thuis” en liggen op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

Ik bezit van Enje veel persoonlijke spullen, die bewaard zijn door zijn zus Leentje. Volleybalnet, tennisracket, gitaar, mondharmonica, portemonnee, gereedschap, alle schoolrapporten, Fokker lesmateriaal, distributiekaarten, brieven uit de oorlog in “Geheimtaal” en bijzondere tekeningen en uiteraard archiefmateriaal.

De verrader Johan Willem (Hans) M. (geboren 1921) krijgt 1 jaar gevangenisstraf.

In 2012 krijg ik Enje Timmer alsnog op de Erelijst van de 2e kamer. Iets wat zijn zus Leentje niet was gelukt.

http://www.erelijst.nl/enje--timmer


Meer informatie over verzetsgroep van Dirk de Geus is te vinden in het boek 'De Eerebegraafplaats te Bloemendaal' van Peter H. Heere en Arnold Th. Vernooij (Sdu Uitgevers, Den Haag 2005), p. 620-638

Richard Hoogeveen, Zoetermeer, 16 juni 2018