Geschreven door Harm Jan Schaaphok op 21-08-2021
Martinus is geboren op 11 juni 1922 in Ellerhuizen, een buurtschap nabij Bedum in de provincie Groningen, zoon van Harm Schaaphok en Alberdina Schaaphok-Arwert. Hij is de derde zoon in een gezin van 6 kinderen. Zijn vader was in vaste dienst als hoofdknecht bij boer Wiersema in Ellerhuizen. Net als zijn oudere broers is hij naar de christelijke ULO in Bedum geweest. Hij wilde graag kok of bakker worden.
Tijdens de beginjaren van de bezetting was hij in de leer als bakkersknecht bij zijn oom Gerrit Arwert, die een brood- en banketbakkerij had in Hippolytushoef in de Wieringermeer polder (Noord Holland). Daar werd hij verliefd op Gery Laan en verloofde zich met haar.
Martinus was geen lid van een verzetsgroep, maar de vent-ronde met de bakkers-bakfiets was een goede mogelijkheid om onopgemerkt illegale lectuur te verspreiden en daarnaast werd er ook wel graan, meel en brood zonder vergunningen vervoerd. Een tijdlang kon hij uitstel krijgen als hij een oproep kreeg voor de ‘Arbeitseinsatz’ omdat hij werkzaam was in de voedsel voorziening. Toen uitstel echter onmogelijk werd in 1943 is hij vertrokken uit Hippolytushoef en ondergedoken in de stad Groningen bij bakker Hoekstra in de wijk Helpman. Terwijl hij daar als bakkersknecht werkzaam was, is hij op 19 augustus 1944 opgepakt, ook bakker Hoekstra en collega knecht en onderduiker Albert Banning werden gearresteerd.
Tijdens het transport van Groningen, via Ommen naar Amersfoort heeft hij nog enkele keren naar huis kunnen schrijven. Briefkaarten en briefjes waarin hij goede moed toont, en zegt dat ze voldoende te eten hebben en goed behandeld worden; en dat ze zich prima vermaken als jongens onder elkaar. Na aankomst in het kamp, begin september, wordt er niets meer vernomen van Martinus. Hij is waarschijnlijk tewerkgesteld in Husum, maar is al binnen enkele weken ziek opgenomen in kamp Hamburg-Hammerbrook (Spaldingstrasse). Hij is op 23 januari 1945 overleden, als gevolg van ziekte door ondervoeding, uitputting en de slechte hygiënische omstandigheden. Als doodsoorzaak werd enteritis opgegeven.
In 2016 is er een Stolperstein gelegd door kunstenaar Gunter Demnig bij zijn geboorte huis in Ellerhuizen (no. 22).