Geschreven door Beheerder van het Digitaal Monument Neuengamme op 21-11-2018
Op 25-09-2018 verscheen er in het dagblad De Gelderlander van de Persgroep een artikel over de herdenking van de Nijmeegse wijk Hees geschreven door Margriet Verschoor.
Vader zwaaide nog toen de Duitsers hem afvoerden
NIJMEGEN - Met getrokken pistolen kwamen de SS'ers op hun huis af. Vandaag, tijdens de herdenking van de oorlogsslachtoffers van Hees, vertelt de 81-jarige Pieter Ruijsch van Dugteren over zijn vader die in 1944 werd opgepakt en in een concentratiekamp om het leven kwam. De herdenking in de Nijmeegse wijk Hees heeft jaarlijks plaats op 25 september, de dag waarop in 1944 een geallieerd vliegtuig neerstortte op woningen direct tegenover de Petruskerk. En ieder jaar staat een ander slachtoffer centraal. Deze keer Pieter Ruijsch van Dugteren senior, aspergekweker uit Hees, die een maand voor de bevrijding van Nijmegen werd opgepakt in zijn huis aan de Korte Bredestraat 50. Hij was verraden.
Opgehaald
,,Mijn vader is opgehaald op 22 augustus 1944. Het was vroeg in de ochtend, we zaten aan het ontbijt. Op een zeker moment zagen we allemaal Duitsers langs ons huis komen. Ze kwamen de oprit op met getrokken pistolen. Hoe ze zijn binnengekomen weet ik niet meer, ze moeten aangebeld hebben. Ik zie ze nog bij ons in de woonkamer staan, een stuk of zes SS'ers. Mijn vader moest mee, op de fiets, tussen twee Duitsers in. Ik herinner me dat hij zich nog omdraaide om te zwaaien. Ik heb hem daarna nooit meer gezien.''
Ruijsch van Dugteren kwam, na een kort verblijf in de koepelgevangenis in Arnhem, in Kamp Amersfoort terecht. Van daaruit werd hij als 'politiek gevangene' begin september op transport gezet naar concentratiekamp Neuengamme, in de buurt van Hamburg. Hij hield het er niet lang vol, hij overleed op 20 november 1944.
Verraden
Hij was verraden, is de overtuiging van de familie. Ze denken door het 18-jarige dienstmeisje, dat omgang had met SS'ers die gelegerd zaten in het Sint Jozefklooster in Hees. ,,Ik weet die verhalen alleen uit de tweede hand'', benadrukt zoon Pieter Ruijsch van Dugteren. ,,Maar in de omgeving hadden ze de vaste overtuiging dat zij het moet zijn geweest.
,,Mijn vader had illegale blaadjes, zoals het Parool. Die gaf hij ook door. En omdat mijn ouders de bevrijding snel verwachtten, waren ze uit een grote Nederlandse vlag een paar kleinere geallieerde vlaggetjes aan het maken. De Duitsers hebben hem ondervraagd op die vlaggen, ze wisten dat.'' Het dienstmeisje is na de oorlog wel aangeklaagd, maar er kon niets bewezen worden.
Herdenking
Tijdens de herdenking, vanmiddag in de Petruskerk, vertelt Ruijsch van Dugteren over de lotgevallen van zijn ouders. ,,Het is van essentieel belang dat we niet vergeten wat er in de oorlog is gebeurd'', zegt hij. Historicus Jan Brauer zal hem interviewen. Verder lezen kinderen van basisschool De Lanteerne de namen van de slachtoffers op en houdt Ben Schennink, bestuurslid van het Interkerkelijk Vredesberaad, een overweging.