Geschreven door Frans Lavell op 01-08-2018
Mijn onbekende vader Evert de Reus.
Ik werd op 31 december 1940 geboren en op 1 december 1941 werd mijn vader gearresteerd wegens het verspreiden van de illegale krant De Waarheid. Ik moet hem in die elf maanden, dat hij nog vrij was, wel gezien hebben met mijn baby oogjes, maar dat kan ik me niet herinneren. Jammer genoeg heb ik ook geen foto’s kunnen vinden van ons beiden. Wel een portretfoto van hem, hij heeft een prachtig sterke kop. Ik ben trots op hem dat hij zo moedig was om in het verzet te gaan. Maar veel weet ik niet van hem. Mijn nieuwsgierigheid naar hem groeide naarmate ik ouder werd. Mijn moeder vertelde mij weinig over hem. Zij was na de oorlog hertrouwd, misschien wilde zij mijn stiefvader geen concurrentie aandoen. Begin negentiger jaren heb ik geprobeerd inlichtingen te krijgen over mijn vader bij het Rode Kruis. Zeven jaar later, eind 2000 kreeg ik pas bericht van ze. De organisatie die dat werk deed heette International Tracing Service en was gevestigd in Duitsland. In hun brief staat dat hij vanuit kamp Amersfoort op 18 december 1942 is aangekomen in KZ Neuengamme waar hij het registratienummer 13267 kreeg. Hij is daar op 1 juni 1943 gestorven.
In Mei 2005 heb ik dank zij de Stichting Vriendenkring het KZ Neuengamme kunnen bezoeken. In het herinneringscentrum was een gigantisch boek met alle namen erin van wie daar zijn gestorven.
Het doet je wel wat dat je vader daarin staat. We, mijn man (Roel Vrees op 15 juli 2018 overleden) en ik, waren daar samen met Frans Lavell, mijn neef en Clara Nooter, zijn vrouw. Clara’s vader is op 3 mei 1945 op de Cap Ancona omgekomen. Hij was al op 20 mei 1940 gearresteerd voor o.a. zijn hulp aan Duitse vluchtelingen. Frans zijn vader, mijn oom dus, was op 26 februari 1941 gearresteerd en heeft de oorlog overleefd na tuchthuisstraf waartoe hij was veroordeeld voor zijn aandeel in de organisatie van de Februaristaking. Drie verzetsmensen dus uit één familie, alle drie communisten. Als je later de kritiek leest op “het wegkijken” van de Nederlandse bevolking in oorlogstijd besef je hoe bijzonder dat is.
Ina Vrees De Reus
Geschreven door Frans Lavell op 01-08-2018
Het weinige wat ik mij herinner van mijn ome Evert
De enkele herinneringen die ik heb aan Evert de Reus, de vader van mijn nicht Ina de Reus zijn onbelangrijk voor de vaderlandse geschiedenis, maar voor haar, die zich een beeld van hem probeert te vormen, wellicht waardevol. Ik zie hem nog zo op me toe komen lopen in de 1e Atjehstraat van Amsterdam met een kist aardbeien op zijn schouder. Het moet in de zomer van 1941 geweest zijn en hij kwam van het Muiderpoortstation. Hij was teruggekomen van gedwongen werk in de arbeidsdienst. Hij zette de kist op de grond en ik moest een kommetje maken met mijn handen. Een klein kommetje want ik was maar zes. Hij vulde dat kommetje met aardbeien en gebood me ze snel naar huis te brengen. Daarna stapte hij weer snel verder naar zijn eigen huis want hij was een week weggeweest.
De woning van hem en tante Jo, de zuster van mijn moeder, vond ik de mooiste woning van de wereld. Bij mij thuis was alles stijl opoe, namaak antiek dus en alles in donker namaak eiken. Evert had duidelijk een andere smaak. Zij hadden blanke beuken meubelen en hun vloerbedekking was niet namaak Perzisch en balatum met donkere prints maar zonnige matting van muur tot muur. Geen hertje van Van Megeren aan de muur, de armeluiskunst bij uitstek in die tijd, maar een brede print van een pad omzoomd door klaprozen met uitzicht op een grote heide. Evert had een moderne smaak en dat was bijzonder voor arme, werkloze arbeiders.
Het gekke is dat ik mij van zijn arrestatie niets kan herinneren. Geen opwinding of gesprekken dus. Wel van zijn doodsbericht. Daar werd veel over gepraat bij mijn grootouders. En wat we daarbij is bijgebleven is de opwinding over het lichaamsgewicht van Evert voor zijn sterven. Een volwassen man met een dergelijk lichaamsgewicht kon gewoon niet lang leven. Op de een of andere manier lijkt het of het Rode Kruis over dat lichaamsgewicht informatie heeft gegeven. Nogmaals geschiedkundig hebben deze herinneringen geen waarde, maar misschien heb ik van Evert de Reus iets meer kunnen maken dan alleen een registratienummer in KZ Neuengamme.
Frans Lavell, neef(je) van Evert de Reus
