XIII-1 Gerrit Jacobus Kruijd

Gerrit was de oudste zoon van Aart en Maatje. Hij werd op 29 juni 1908 in Rotterdam geboren.

Gerrit was matroos (dekknecht) op de binnenvaart. Mede (?) daarom had hij een aantal jaren geen vaste woon of verblijfplaats. Op de gezinskaart van zijn vader staat dat Gerrit dekknecht was. Hij ‘’zwerft’’, hij heeft geen vast adres, maar is te vinden via het Rijnvaarthuis (notitie van 30/4/1934).
Hij trouwde op 5 mei 1937 met Maria Justina Jacobse, geboren te Rotterdam op 21 maart 1905. Zij werd Stien genoemd. Haar ouders waren Pieter Jacobse en Maria Margaretha Vermeulen. Maria Justina Jacobse was eerder getrouwd met Marinus Dane op 7 maart 1934 te Rotterdam. Marinus was weduwnaar van Adriana Wilhelmina Visser. Dane had uit dat eerste huwelijk al 4 kinderen. (Bron Rotterdam 1934 c010v,akte nr 663). Ze zijn allemaal in Sliedrecht geboren.
Marrigje Johanna Dane 17-03-1912, Jan Dane 26-06-1915, Joannes Dane 06-11-1917 en Barbera Rebecca 6-11-1921. (bron gezinskaart Dane in gemeentearchief Rotterdam). Dane overleed op 4 mei 1940 te Rotterdam. Maria Justina was bij het huwelijk 28 jaar, slechts 7 jaar ouder als de oudste dochter van Marinus! Marinus Dane geboren 26-01-1891, Sliedrecht was 46 jaar.


Uit archief gemeente Rotterdam
Gerrit en Stien kregen 1 dochter. Op 31 januari 1938 werd Maria Justina Kruijd geboren in Rotterdam. Zij werd Marietje genoemd.

Gerrit werd op 7 oktober 1941 opgepakt wegens “illegaal werk voor de partij (CPN), het verspreiden van de waarheid en het ophalen van steungelden voor het solidariteitsfonds van de partij’’. Volgens Aart Kruijd was hij ook nogal scherp in zijn uitlatingen jegens de Duitsers geweest; een opgewonden standje (net als zijn vader, onze opa Aart Kruijd).

Koos schrijft aan zijn broer Aart op 13 november 1942 (Gerrit was toen al ruim een maand eerder opgepakt 7-10-1941)):
Ik zond de boedelvolmacht (van de spullen van Boudewina Moerman, de moeder van zijn moeder die al eerder overleden was) ook aan Gerrit die kwam zonder commentaar weer terug. Vader informeerde hierna bij de Sicherheitspolizei en kwam, na sterk aanhouden, niet verder dan tot de zekerheid dat Gerrit uit Amersfoort is vertrokken en op transport is gesteld. Waarheen? Dat is niet bekend. Voorlopig mag hij dus ook niet schrijven. Op zijn vraag of hij nog in leven is antwoorden zij, dat hij hierover eventueel bericht van krijgt. Zijn vrouw is er begrijpelijkerwijs zeer van onder de indruk. Het vertrouwen dat zij hem ooit terug zal zien is natuurlijk steeds minder.

In een brief van 9 december 1942 maakt Koos melding van het overlijden van Gerrit.
Gerrit werd op 7 oktober 1942 opgesloten in de gevangenis van het politiebureau Haagse Veer. Vandaar is hij overgebracht naar Kamp Amersfoort. Daar kwam hij aan op 29-10-1942 en vervolgens naar het concentratiekamp Neuengamme (op 3-12-1942). Daar heeft hij dwangarbeid verricht. Zijn kampnummer was 11762. Daar werd door gevangenen veelal gewerkt op de werven waar oorlogsschepen werden gemaakt. Die werden regelmatig door de Engelsen gebombardeerd zoals blijkt uit onderstaande tekst die ik op website tracesofwar.com vond.
Het Nederlands Ereveld op het Osterholzer Friedhof in Bremen-Osterholz telt 170 graven van Nederlanders die omkwamen in Bremen en omgeving, vooral dwangarbeiders die bij bombardementen werden gedood. Verder staan op de centraal geplaatste gedenksteen de namen van nog eens 63 Nederlandse slachtoffers.
Gerrit staat daar bij. Toen ik de dochter van Maria Martina dit vertelde was ze zeer onder de indruk. De familie had jarenlang gezocht naar bewijs van het overlijden.

Hij is begraven in een massagraf (verzamelgraf zoals dat werd genoemd) op friedhof Bremen Riensburg vak CC 1877. Hij wordt vermeld in gedenkboek 42.
Informatie over het overlijden is te vinden in ‘’CPN- Verzet in de regio Rotterdam 1940-1945’’ van A. Verheij en G. Mulder.Verder is er informatie opgenomen op de website van de oorlogsgraven stichting en in het boekwerk ‘’De Rotterdamse gevallenen van het verzet’’ van A.M. Overwater 1997.
De oorzaak van het overlijden van Gerrit kan een bombardement zijn geweest zoals vermeld in het aangehaalde stukje van de website van “”tracesofwar’’. maar de meeste dwangarbeiders stierven van honger en uitputting. De oorzaak die aan Stien is verteld (hartziekte) zoals vermeld in onderstaande brief van 9 december 1942 is in ieder geval niet juist geweest. De datum van overlijden in het gemeentearchief van Rotterdam is 3-12-1943. (Registratiedatum:1944 Plaats: Rotterdam. Pagina: s1-003. Opmerking: overleden te Bremen Duitschland).