Geschreven door Tjoerd Zweije op 08-12-2018
Antonie (Toon) Keuken 16-09-1919 nr. 49156 ‘contractbreuk’
Toon komt uit een gezin van 10 kinderen. Hij is het nakomertje. Hij komt uit een hechte en muzikale familie. Zelf speelde hij mondharmonica. Zijn moeder was een echte feestganger. Door zijn lengte spraken ze over lange Toon.
Toon was:
* heel lang (bijna 2 m.) en slank, stak overal boven uit. Mager gezicht
* houding : kaarsrecht, borst vooruit, neus omhoog
* altijd aan het roken (shag)
* Ondernemend, doener
* Nergens bang voor
* Kon niet tegen onrecht
* Creatief
* Legt zich neer bij een situatie
* Sportief (geen voetballer, wel een zwemmer)
* Op de achtergrond
* Sociaal
* verantwoordelijkheidsgevoel
Hij was metaalbewerker.
In het begin van de oorlog was Toon dienstplichtig. Zat in Dordrecht en is bij Moerdijk krijgsgevangene gemaakt. Werd al snel weer vrijgelaten. Moest zich later weer bij de Duitsers melden en heeft dat toen niet gedaan.
In 1942 moest hij naar Duistland voor de arbeidseinsatz. In dat jaar is hij ook getrouwd (zodat hij niet in Duitsland hoefde te werken, hoopte hij…) Ze woonden in bij zijn schoonouders in de Hoogstraat. Het gezin was kerkelijk, de oudste 2 zijn gedoopt. Na de oorlog is er iets gebeurd met de kerk… De kinderen die na de oorlog zijn geboren zijn niet gedoopt.
In Duitsland werkte hij in een machinefabriek. In het Ruhrgebied werd hij geconfronteerd met bombardementen (fosfor). Hij moest blindgangers wegwerken. Twee keer is hij ontsnapt en naar huis teruggekeerd.
In 1944 dook hij onder bij zijn tante Jo. Op dat moment was zijn vrouw in verwachting van hun tweede kind (die in september geboren werd. Wederom kon hij niet thuis zijn bij de bevalling). Hij werd woensdag 23 augustus 1944 overdag op straat opgepakt wegens contractbreuk (ook hier wordt gesproken over verraad). Hij werd door agent A.C. de Boer van het gemeenteparket Leerdam, overgebracht naar het politiehoofdbureau (op 10.40 uur) in Dordrecht en verbleef daar enige dagen. 25/8 worden ze naar kamp Vught getransporteerd, maar komen dezelfde dag weer terug (er was geen plaats). In kamp Amersfoort is wel weer plaats voor arrestanten wordt er in de rapportage gemeld. Maandag 28/8 wordt Antonie op transport gezet naar kamp Amersfoort. Daar ontmoet hij de andere Leerdammers. Hij schrijft later: We bleven als een klit bij elkaar. Ze komen samen in een barak te liggen in Neuengamme. Na 14 dagen gaat hij op transport naar Husum. Ook daar komen ze in dezelfde barak terecht (de laatste ‘kamer’ met 16 man). Toon vlucht opnieuw (ergens tussen Ladelund en Neuengamme) Zijn drive is steeds weer: “Ik wil terug naar mijn vrouw en kinderen!.’ En hij wordt wederom opgepakt en komt dan in Sandborsel. Daar ontmoet hij opnieuw Karel Foppen.
Pas een jaar na de bevrijding hoort zijn vrouw dat hij nog leeft. Toon is nooit bang, maar bij onweer kon hij gek worden en wilde de kelder in.
Geschreven door Frans van den Heuvel op 29-12-2023
Ik woonde als kind (van 1950 tot 1957) in Leerdam en leerde de familie Keuken kennen. Ik herken ze van de foto. Hun beider zonen, Dick en Tom waren van mijn leeftijd en we gingen met elkaar om. Wat ik me van de familie herinner is, en het klopt van wat ik hier lees, dat er door vader Toon stevig werd gerookt. Er was ook nog een opa in beeld, die ook stevig rookte. De jaren 50 waren geen jaren van welvaart dus tabak was nogal duur. Opa raapte sigarettenpeuken van de straat en bracht ze dan mee. Ontdaan van vloeipapier-resten werd de tabak gewoon weer opnieuw gebruikt. Vader Toon was toen al ziekelijk en zijn zonen waren volgens mij ook niet echt gezond. Wat er van de zonen is geworden? Ik weet het niet. To zover mijn herinneringen aan de familie Keuken. Ze woonden in een rijtjeshuis. De straatnaam weet niet meer. Kan Folpert van Terleedestraat geweest zijn.
